ΕΥΓΕΝΙΑ (ΤΖΕΝΗ) ΒΑΜΒΑΚΑ ΠΡΩΗΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΣΥΡΙΖΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΑΡΘΡΟ ΣΤΕΦΑΝΟΥ Γ. ΧΡΗΣΤΟΥ

ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΠΕΙΡΑΙΑ

«ΕΚΛΟΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Ή ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ;»

Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες οι τοπικές κοινωνίες θα ψηφίσουν για τις αυτοδιοικητικές εκλογές όπου θα αναδειχτούν οι δήμαρχοι και οι Περιφερειάρχες για την επόμενη πενταετία. Σε ποιο βαθμό οι τοπικές εκλογές αφορούν τον πολίτη και τα προβλήματά του; Σε ποιο βαθμό - και με ποιο τρόπο – μπορούν οι επιλογές στις αυτοδιοικητικές εκλογές να συμβάλλουν στην άμβλυνση των ατομικών και κοινωνικών προβλημάτων;

Με δεδομένο ότι οι εκλογές αποτελούν κορυφαία διαδικασία της Δημοκρατίας νομιμοποιούμαστε να κάνουμε και μια πιο δύσκολη ερώτηση: Σε ποιο βαθμό οι αυτοδιοικητικές εκλογές μπορούν να συμβάλλουν στην συνολική αναβάθμιση   του πολιτικού μας συστήματος;

Η πρώτη παρατήρηση που πρέπει να κάνουμε είναι ότι οι αυτοδιοικητικές εκλογές, ως μη έδει, αφορούν πρωτίστως στην ανάδειξη του δημάρχου και του Περιφερειάρχη και δευτερευόντως των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων. Αυτό δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη αν αναλογιστούμε ότι, τόσο σε επίπεδο κεντρικής πολιτικής σκηνής όσο και σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, έχουμε ένα απροκάλυπτα προσωποκεντρικό σύστημα, ένα σύστημα πολιτικής διοίκησης του ενός ανδρός. (εν τοις πράγμασι βέβαια, γιατί ο Περιφερειάρχης ή ο Δήμαρχος είναι εκτελεστικά όργανα των διαφόρων συλλογικών εκφράσεων των ο.τ.α. και μόνο, και οφείλουν να σέβονται τους αιρετούς συνεργάτες τους).

Πρέπει να σημειώσουμε ότι για την προσωποκεντρική
φυσιογνωμία της πολιτικής λειτουργίας σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο οι βασικοί υπεύθυνοι δεν είναι οι αιρετοί. Είτε αρέσει είτε όχι, η βασική ευθύνη για τον προσωποκεντρισμό βαραίνει κυρίως τα κόμματα και το ελλιπές  συνταγματικό πλαίσιο. Τα κόμματα είναι φορείς πολιτικής εξουσίας και διαμορφωτές της εφαρμοσμένης πολιτικής πραγματικότητας είτε νομοθετώντας, είτε κυβερνώντας, είτε αντιπολιτευόμενα και δεν νοείται να βρίσκονται στο απυρόβλητο. Είναι καιρός να αποσαφηνίσουν πλήρως τις θέσεις τους για το πώς θέλουν την αυτοδιοίκηση – φορέα λαϊκής νομιμοποίησης και συνδιαμόρφωσης των πολιτικών εξελίξεων ή αχθοφόρο των κεντρικών επιλογών;

Η παραπάνω διαπίστωση ισχύει για όλες τις γνωστές δημοκρατίες στον πολιτισμένο κόσμο και αποτελεί ένδειξη της μεγάλης δυσκολίας εφαρμογής της δημοκρατίας στην πράξη. Μοιάζει σαν οι ίδιοι οι πολίτες να θεωρούν απρόσωπη και ανεξέλεγκτη την άσκηση ομαδικής πολιτικής και προτιμούν την προσωπική επαφή με συγκεκριμένο ηγέτη/ υπόλογο, παρά με μια εξουσιαστική ομάδα ή ένα συλλογικό όργανο. Σε κάθε περίπτωση, η διαπίστωση αυτή απαντά αρνητικά στο ερώτημα αν, υπό τις παρούσες συνθήκες, οι αυτοδιοικητικές εκλογές δικαιολογούν αισιοδοξία για βελτίωση και αναβάθμιση του πολιτικού μας συστήματος.

Το ότι οι επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές δεν δικαιολογούν αισιοδοξία για βελτίωση και αναβάθμιση του πολιτικού μας συστήματος έχει, βεβαίως, σημαντική πολιτική σημασία. Όμως, στο ερώτημα αν οι αυτοδιοικητικές εκλογές μπορούν να συμβάλουν στην άμβλυνση των ατομικών και κοινωνικών προβλημάτων μάλιστα σ΄αυτό το χωροχρόνο, η απάντηση είναι ένα αβίαστο ναι. Η τεκμηρίωση αυτής της δυνατότητας αποτελεί και το θεμέλιο της κοινωνικής πολιτικής νομιμοποίησης της Αυτοδιοίκησης.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αναγνωρίζεται σήμερα διεθνώς ως βασικός κοινωνικός εταίρος για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την αξιοποίηση των τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων, την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, την προστασία του τοπικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Οι τομείς αυτοί αποτελούν τις βασικές συνιστώσες της επιδίωξης για Βιώσιμη Ανάπτυξη σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Και επειδή η αποστολή και η δυναμική της πολιτικής δεν πρέπει να κινούνται στα στενά πλαίσια της απλής επίλυσης προβλημάτων πρέπει να συμφωνήσουμε σε μια διαπίστωση που μπορεί να ηχήσει προκλητική σε κάποια αυτιά: Με τις παρούσες θεσμικές αρμοδιότητες, οι Αυτοδιοικητικές εκλογές θα μπορούσαν να προωθήσουν ευρύτερα την ανάπτυξη και την κοινωνική πρόοδο;

Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου δίνει στους ΟΤΑ τη δυνατότητα, αλλά και την υποχρέωση, να προωθήσουν πολιτικές και δράσεις που άπτονται όλων των αναπτυξιακών τομέων όπως Αθλητισμός, Απασχόληση, Ασφάλεια, Ενέργεια, Κοινωνική πολιτική, Μεταφορές, Παιδεία, Οικονομία, Περιβάλλον, Πολιτική προστασία, Πολιτισμός, Ψυχαγωγία, κ.ά.

Χωρίς αμφιβολία όλοι οι προαναφερθέντες τομείς πολιτικής όχι μόνο άπτονται της καθημερινότητας της ζωής όλων των πολιτών, αλλά συνθέτουν και τον οδικό χάρτη της ανάπτυξης και της κοινωνικής προόδου. Η διαπίστωση αυτή επιβάλλει  συνειδητή συμμετοχή των πολιτών στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές με επιλογές προσώπων που θα προσδώσουν ιδιαίτερο πολιτικό βάρος στην αυτοδιοίκηση. Οι απλοί διαχειριστές και «λογιστές» της καθημερινότητας υπονόμευσαν και υπονομεύουν τον θεσμό, μετατρέποντάς τον σε θεραπαινίδα κεντρικών κυβερνητικών επιλογών και πολυποίκιλων συμφερόντων.

Είναι όμως φανερό ότι αυτήν την περίοδο κάθε άλλο παρά αναπτύσσεται διάλογος γι αυτήν την αυτοδιοίκηση. Ακούγονται ανούσιοι «αριθμοί» και ποσά χρημάτων ατάκτως ερριμένα, βασισμένα σε μία στείρα διαχειριστική αντίληψη, χωρίς ουσιαστική προηγούμενη αξιολόγηση και αντιστοίχιση με τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.

Το σημαντικότερο είναι βέβαια στις εκλογές να επικρατήσουν κριτήρια απαλλαγμένα από μιντιακές σκοπιμότητες και βαρίδια της κεντρικής πολιτικής σκηνής που μειώνουν τη δύναμη της φωνής του πολίτη και ρίχνουν νερό στο μύλο των αυτόκλητων  «σωτήρων», που είναι ταγμένοι ως μισθοφόροι σε στρατούς που πλήττουν βαθύτατα την πληγωμένη ήδη δημοκρατία μας και βαθαίνουν την κρίση.

Πειραιάς 8 Μαϊου 2014