Τι είναι Δυσλεξία;

ΔΥΣΛΕΞΙΑ

Δυσλεξία = Δυσκολία στο διάβασμα και στη γραφή

Τι είναι Δυσλεξία;

     Δυστυχώς, δεν υπάρχει ένας θετικός - αιτιολογικός ορισμός της δυσλεξίας που να είναι παγκόσμια αποδεκτός. Ωστόσο, αυτός που διατυπώθηκε από τον Critchley, τον πρώην Πρόεδρο της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Νευρολογίας, είναι ο πληρέστερος και o λειτουργικότερος:

    «Η ειδική αναπτυξιακή δυσλεξία είναι μαθησιακή δυσκολία που αρχικά εκδηλώνεται με μια δυσκολία στην εκμάθηση ανάγνωσης και αργότερα με έντονη ανορθογραφία και με έλλειψη άνεσης στο χειρισμό γραπτού λόγου, σ’ αντίθεση με τον προφορικό. Η αιτία είναι στην ουσία γνωστική και συνήθως γενετική. Δεν οφείλεται σε διανοητική ανεπάρκεια ή σε έλλειψη κοινωνικο-πολιτισμικών ευκαιριών ή σε αποτυχημένη διδασκαλία ή σε συναισθηματικούς παράγοντες ή σε εγκεφαλική κάκωση ή βλάβη. Πιθανώς να αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη έλλειψη ωριμότητας, που τείνει να μειώνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει και επιδέχεται σημαντική βελτίωση, ειδικά όταν η κατάλληλη θεραπευτική βοήθεια προσφέρεται έγκαιρα».

    Η Δυσλεξία είναι μια μαθησιακή δυσκολία, πράγμα που σημαίνει ότι εξαιτίας της καθυστερεί ή εμποδίζεται η εκμάθηση γραφής και ανάγνωσης από παιδιά που έχουν όλες τις ικανότητες και δυνατότητες για τις εργασίες αυτές.

    Είναι δηλαδή παιδιά με κανονική ή και ανώτερη νοημοσύνη, χωρίς προβλήματα στην όραση ή ακοή.

Η δυσλεξία δεν είναι ασθένεια

    Τονίζεται ότι η δυσλεξία λοιπόν πως δεν πρόκειται για μία ασθένεια, απλώς για έναν άλλο τρόπο εκμάθησης που έχουν τα παιδιά με δυσλεξία. Οι έρευνες αναφέρουν πως σε αυτά τα παιδιά δουλεύει το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου περισσότερο και έτσι η φαντασία είναι πιο ανεπτυγμένη. Η λεκτική ανάπτυξη, όσον αφορά την ανάγνωση και τη γραφή, μένει πίσω και πολλές φορές αυτά τα παιδιά είναι πολύ καλά στα καλλιτεχνικά.

   Η ενημέρωση γύρω από την δυσλεξία είναι ελλιπής σε σημείο που γονείς και δάσκαλοι είναι αρνητικά προκατειλημμένοι τις περισσότερες φορές για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Ποιά είναι τα σημάδια της δυσλεξίας;

-    Αντιστροφές γραμμάτων - αριθμών (ε αντί για 3)

- Αντιμεταθέσεις ή παραλείψεις ή προσθήκες γραμμάτων (ή συλλαβών) στην ίδια λέξη (πότι ή πι ή τοτόπι αντί για τόπι)

-    Καθρεφτική ανάγνωση ή γραφή (εμ αντί με)

-  Αντικαταστάσεις λέξεων με άλλες παρεμφερούς σημασίας (διαβάζουν ή γράφουν κοντός αντί για χαμηλός)

- Γενικά: κάνουν "περίεργα" και αδικαιολόγητα λάθη, έχουν δυσανάγνωστα γραπτά.

-  Γενικά: δυσκολεύονται να μάθουν πίνακες, σειρές ονομάτων (π.χ. ημέρες της εβδομάδας, μήνες του χρόνου).

-  Γενικά: δυσκολεύονται να αντιγράψουν από τον πίνακα ή από σημειώσεις.

-  Γενικά: έχουν προβλήματα προσανατολισμού στο χώρο και στο χρόνο.

Τα παιδιά αυτά είναι όμως σε θέση για σπουδές κάθε επιπέδου:

Έχουν γρήγορη αντίληψη, συχνά ξαφνιάζουν με την οξυδέρκεια των παρατηρήσεων τους.

Έχουν ικανότητες συνδυαστικές κρίνουν και οδηγούνται σε λογικά συμπεράσματα μετά από επεξεργασία δεδομένων.

Έχουν έφεση στην μηχανολογία, στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές

Έχουν γόνιμη φαντασία, χιούμορ και επινοητικότητα.

Από ποια ηλικία μπορεί να ανιχνευτεί η δυσλεξία;

   Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, ένα στα επτά άτομα έχει μαθησιακές δυσκολίες. Είναι λοιπόν σημαντικό για τους γονείς να γνωρίζουν τα πρώτα σημάδια της μαθησιακής δυσκολίας ώστε να ζητήσουν την απαιτούμενη βοήθεια το συντομότερο δυνατόν.

    Όσο νωρίτερα ανιχνεύεται μια μαθησιακή δυσκολία τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες μελλοντικής επιτυχίας του παιδιού στο σχολείο και στη ζωή. Οι γονείς ενθαρρύνονται να μπορούν να αναγνωρίσουν τις προειδοποιητικές ενδείξεις μαθησιακών δυσκολιών ακόμα και στην προσχολική ηλικία. Τα πρώτα χρόνια στο σχολείο είναι εξαιρετικά σημαντικά για ένα μικρό παιδί.

   Υπάρχει η ανάγκη λοιπόν της έγκαιρης διάγνωσης. Σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα του Υπουργείου υγείας, η γραφή και η ανάγνωση, (που βοηθούν στον εντοπισμό της δυσλεξίας) δεν διδάσκονται στο νηπιαγωγείο. Επειδή όμως συμβαίνει να πραγματοποιούνται διάφορες σχετικές δραστηριότητες, μπορεί να εντοπιστούν, να ανιχνευτούν σημάδια δυσλεξίας.

Τι κάνω όταν έχω ενδείξεις δυσλεξίας από το παιδί μου;

Δεν υπάρχει λόγος να αγχώνονται οι γονείς για το εάν το παιδί τους είναι δυσλεκτικό. Όπως και σε πολλά άλλα πράγματα, η έγκαιρη αναγνώριση είναι το σημαντικό.

Η διαφορά ενός δυσλεκτικού από ένα μη δυσλεκτικού μαθητή έγκειται στο ότι ο πρώτος θα διδαχθεί και θα εκπαιδευθεί μέσα από εναλλακτικές διδακτικές διαδικασίες με βάση το είδος των δυσκολιών που αντιμετωπίζει. Ο βαθμός βέβαια της σοβαρότητας όπως και ο τομέας δυσκολίας ποικίλει από άτομο σε άτομο. Τα συνηθισμένα ωστόσο συμπτώματα που μπορεί να παρουσιάσει το δυσλεξικό άτομο στην παιδική του ηλικία είναι:

Στην ομιλία :

-  Δυσκολία στη έκφραση των σκέψεων

-  Χρήση αναποτελεσματικών φράσεων, ελλιπείς προτάσεις

Στον τομέα της ανάγνωσης και της γραφής:

-  Καθρεφτική γραφή στα γράμματα του ονόματος ή τους αριθμούς (χα αντί για αχ, 9 αντί για Ρ)

- Ακατάστατα γραπτά

- Ο ρυθμός της αντιγραφής είναι ιδιαίτερα αργός

- Τα σχήματα και οι ζωγραφιές είναι δυσνόητες

- Φτωχή ικανότητας συγκέντρωσης και προσοχής σε θέματα κυρίως γραφής

- Ορθογραφικά λάθη

-  Δυσκολία στην φωνολογική επεξεργασία του λόγου (Δυσκολία να αναλύσουν τον προφορικό λόγο στα στοιχεία από τα οποία αποτελείται όπως συλλαβές, φωνήματα).

- Συνήθως κάνουν λάθη κατά την αντιγραφή στοιχείων από τον πίνακα.

- Παραλείπουν τα σημεία στίξης.

Στα μαθηματικά:

-  Υπολογισμός μετρώντας τα δάχτυλα ή επινοώντας άλλα τεχνάσματα μπορεί να μετρήσει αλλά έχει δυσκολία στη μέτρηση αντικειμένων και στις οικονομικές δοσοληψίες (καταμέτρηση -διαχείριση χρημάτων)

-  Δυσκολία να πουν την προπαίδεια με τη σειρά ή ανακατεμένα.

-  Δεν έχουν πάντα δυσκολία στη μαθηματική σκέψη αλλά μπερδεύονται στην ανάγνωση της εκφώνησης και γι’ αυτό κάνουν λάθη.

Στην μνήμη :

-  Άριστη μακροπρόθεσμη μνήμη όσον αφορά τις εμπειρίες, τις τοποθεσίες και τα πρόσωπα αλλά φτωχή βραχυπρόθεσμη μνήμη.

-  Δυσκολία να θυμηθεί και να εκτελέσει μια σειρά προσωπικών εντολών

-  Δυσκολία στην απομνημόνευση γλωσσικού υλικού, δηλαδή λέξεων κι αριθμών.

-  Δυσκολία στον χωροχρονικό προσανατολισμό:

-  Δυσκολία στην εκτέλεση έργων που προϋποθέτουν προσανατολισμό στο χώρο ή στο χρόνο

-  Σύγχυση του αριστερά-δεξιά, Βορράς- Νότος, χθες-αύριο, πριν-μετά

-  Δυσκολία να διαβάσει τον χάρτη ή να μάθει την ώρα

-  Δυσκολία να πουν τους μήνες με τη σειρά ή αντίστροφα.

    Γίνεται αντιληπτό πως η δυσλεξία μπορεί να διαπιστωθεί όταν το παιδί μπει στην Α΄ και Β’ Δημοτικού. Η έγκαιρη διάγνωση, η κατάλληλη παρέμβαση και καθοδήγηση, η συστηματική δουλειά και η υποστήριξη του παιδιού από την οικογένεια, τους εκπαιδευτικούς και όσους το περιβάλλουν αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την επιτυχή αντιμετώπιση της δυσλεξίας. Με αυτόν τον τρόπο προσφέρεται η δυνατότητα στο παιδί να ξεπεράσει τα μαθησιακά του εμπόδια, να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του σχολείου του και μελλοντικά στο επαγγελματικό του περιβάλλον. Επομένως μέσα από την σωστή διαχείριση της δυσλεξίας, τα παιδιά αυτά μπορούν να προχωρήσουν σε σπουδές ανώτερου και ανώτατου επιπέδου.

    Η μη έγκαιρη όμως διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σταδιακά στη δημιουργία ψυχολογικών προβλημάτων στο παιδί, ως επακόλουθο των σχολικών αποτυχιών και των λανθασμένων χειρισμών. Λόγω των μη ευνοϊκών συνθηκών το παιδί με δυσλεξία μπορεί να νοιώσει συναισθήματα μειονεξίας και κατωτερότητας, χάνοντας την εμπιστοσύνη στον εαυτό του λόγω των ανυπέρβλητων εμποδίων που συναντά. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν να καταλήξει στην αυτοαπόρριψη και την παραίτηση, γεγονός που μπορεί να έχει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στην μελλοντική του ζωή.

Ποια γράμματα μπερδεύουν τα παιδιά;

   Κάθε παιδί έχει ένα διαφορετικό τρόπο στο μπέρδεμα των γραμμάτων. Το ένα παιδί μπερδεύει 4 γράμματα. Το άλλο παιδί μπερδεύει σχεδόν όλα τα γράμματα. Παραδείγματα από τα γράμματα, που μπερδεύουν συχνά, είναι:

α-ω Αναποδογυρισμένο: α β δ ε ζ η ι κ ξ ρ
Αντικατάσταση: α-ο  β-θ  θ-φ  γ-λ  ζ-ξ  κ-τ  μ-η  ν-υ  ο-ω  φ-ψ  χ- ξ ψ-ξ

Α-Ω Αναποδογυρισμένο: Β Γ Ε Ζ Κ Ρ Σ
Αντικατάσταση: Γ-Τ  Δ-Λ  Θ-Ο  Η-Κ  Μ-Ν  Ο-Ω  Χ-Κ  Φ-Ψ  Ψ-Υ  Σ-Μ  Θ-Ψ-Φ

Γιατί γράφει μερικές λέξεις σωστά, και άλλες λανθασμένα;

    Όταν το παιδί έχει μια καλή εικόνα στο μυαλό του, για το αντικείμενο στο οποίο αναφέρεται η λέξη (δηλαδή: βλέπει στην φαντασία του ένα ωραίο αυτοκίνητο), μπορεί να κολλήσει τα γράμματα της λέξης (α υ τ ο κ ι ν η τ ο ) σ' αυτή την εικόνα. Επομένως δεν ξεχνάει την ορθογραφία της συγκεκριμένης λέξης.

     Η λέξη «και» δεν έχει μια συγκεκριμένη εικόνα. Το δυσλεκτικό παιδί δυσκολεύεται στην σωστή αναπαραγωγή της λέξεως, και συνήθως το γράφει «κε». Ό,τι ακούει γράφει: ακούγεται το κ και το ε, επομένως γράφει αυτομάτως το «κε» αντί το «και». Όταν του πείτε: «Έλεγξε τι έγραψες.», συνήθως βλέπει το λάθος που έκανε. Όταν του λέτε να ξαναγράψει την λέξη, την κάνει πάλι λάθος.

   Πολλά παιδιά με δυσλεξία νομίζουν πως είναι καθυστερημένα ή πάσχουν από μια σοβαρή αρρώστια του εγκεφάλου. Αυτή την εικόνα τους δίνουν μερικοί συμμαθητές, μερικοί καθηγητές και γονείς των συμμαθητών τους, που λένε να μην κάνουν παρέα με δυσλεκτικά παιδιά.
    Λόγω της δυσλεξίας τους, ο Albert Einstein και ο Walt Disney με τον τρόπο τους, δημιούργησαν έναν φανταστικό κόσμο. Πρώτα στο μυαλό τους και μετά εξωτερίκευσαν τις ιδέες τους. Ο ένας με καινούριες θεωρίες, ο άλλος με κινούμενα σχέδια. Και οι δυο ήταν οι χειρότεροι μαθητές στο δημοτικό και στο γυμνάσιο. Ελάχιστα άτομα κατάλαβαν την αξία τους, όταν ήταν μαθητές.

Γιατί να βαθμολογούμε με επιείκεια;

   Μετά από διάβασμα πολλών ωρών, η απογοήτευση των παιδιών και γονέων είναι μεγάλη, όταν αφαιρούνται βαθμοί για ορθογραφικά λάθη ή για την χρησιμοποίηση περιορισμένου λεξιλογίου.

    Ένα βαριά δυσλεκτικό παιδί κατάφερε να γράψει μια έκθεση χρησιμοποιώντας 200 λέξεις αντί 300. Μπράβο του!!!

Γιατί πρέπει να επιβραβεύσουμε το δυσλεκτικό παιδί;

   Τα περισσότερα δυσλεκτικά παιδιά κατορθώνουν να τελειώσουν το γυμνάσιο και δεν έχουν ακούσει ούτε μια φορά στο δημοτικό, ούτε μια φορά στο γυμνάσιο ένα μπράβο ή άριστα για την δουλειά τους!

   Οι γονείς, μέσα στην απογοήτευση τους και το άγχος για το μέλλον του παιδιού τους, ξεχνάνε να επαινούν το παιδί για τα κατορθώματά του.

    Τα περισσότερα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αισθάνονται «άχρηστα», γιατί δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των γονέων και των καθηγητών. Βγάλανε το συμπέρασμα πως οι συμμαθητές τους είναι πιο έξυπνοι από αυτά και πως οι ίδιοι δεν έχουν μέλλον. Έχει ήδη δημιουργηθεί υπαρξιακό πρόβλημα και κατάθλιψη σε μικρή ηλικία (από 10 ετών).

   Πώς να ενθαρρύνουμε το παιδί, για την απόκτηση αυτοεκτίμησης:

«Κέρδισες το παιχνίδι, μπράβο !»

«Μπράβο στην προσπάθειά σου !»

«Τι ωραία που χορεύεις !»

«Τι ωραία ζωγραφιά που έκανες !»

«Είσαι άριστος στο ποδόσφαιρο !»

«Αριστεύει στο σκάκι !»

«Είσαι καλό παιδί !»

«Μπράβο, που με βοήθησες !»

«Σ'αγαπώ πολύ!»

Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε τα παιδιά σας όταν ανακαλύψετε ότι έχουν πρόβλημα δυσλεξίας.

Χρησιμοποιήστε ένα κίτρινο ή πορτοκαλί μαρκαδόρο για να χρωματίζετε τα σημαντικά σημεία στα βιβλία. Δεν χρειάζεται να σημειώνετε ολόκληρες γραμμές, μόνο τις λέξεις που θα επιτρέψουν την ανάκληση του νοήματος. (ακολουθεί παράδειγμα)

   Σε μικρή ηλικία συνήθως αγαπούν τα παραμύθια, τις ιστορίες, το χρόνο που περνάτε μαζί τους συνεχίζοντας ή διαφοροποιώντας τα, χρησιμοποιώντας τη δημιουργική τους φαντασίας. Ένα παιχνίδι πολύ μορφωτικό που δε θα πρέπει να σταματήσετε αλλά απλά να του αλλάξετε μορφή. Όταν φτάσουν στην ηλικία που θα πρέπει να αρχίσουν να διαβάζουν τότε θα ζητούν να εξακολουθείτε να τους διαβάζετε. Μην παρατήσετε τα παραμύθια και τα βιβλία, κάντε το μαζί. Όσο είναι πρόθυμοι ας διαβάζουν τις εύκολες λέξεις και τις δύσκολες εσείς, διαβάζετε και οι δύο μαζί, εναλλάξ. Βρείτε τρόπο να μην εγκαταλείψουν κάτι που αγαπούν ιδιαίτερα και τους προσφέρει πολλά. 

- Ενθαρρύνετε τη δημιουργία μικρών σχημάτων πάνω στα βιβλία, μπορούν έτσι να ανατρέξουν στα συγκεκριμένα σημεία του βιβλίου πιο εύκολα.

- Χρησιμοποιείστε αυτοκόλλητα διαχωριστικά τα οποία θα κολλάτε κάθε φορά στο συγκεκριμένο μάθημα.

- Όταν διαβάζουν ή και γράφουν δώστε τους μια μικρή μπάλα να κρατούν στο χέρι το οποίο δεν είναι απασχολημένο εκείνη τη στιγμή.

- Χρησιμοποιείστε χρωματιστά τετράδια, διαφορετικό χρώμα για κάθε μάθημα. Αφήστε τους να διαλέξουν μόνοι τους τα χρώματα για το κάθε μάθημα και χρωματιστέ το αντίστοιχο βιβλίο με το ίδιο χρώμα σ' ένα σημείο στο εξώφυλλο ή και από το επάνω μέρος στις σελίδες -όπως το βλέπουν μέσα στη τσάντα τους.

- Μην περιμένετε να βρείτε "τάξη" στο δωμάτιο τους, μην τους επιπλήττετε πολύ συχνά γι' αυτό. Η "αταξία" είναι κομμάτι της φύσης τους ας έχουν ένα σημείο που θα μπορούν να εκφράζονται χωρίς..."φόβο". 

- Ενθαρρύνετε τη χρήση υπολογιστών και πάρτε Ελληνικά και ξενόγλωσσα εκπαιδευτικά παιχνίδια, βοηθήματα κι εγκυκλοπαίδειες. 

- Είναι οπτικοί κι εμπειρικοί, προμηθεύεστε τους με εκπαιδευτικά, μορφωτικά, ντοκιμαντέρ κλπ DVD και Video. Δείτε ταινίες, όσες περισσότερες γίνεται, εκτός από τις γνώσεις που θα αποκτήσουν, θ’ αρχίσουν να συνθέτουν και δοκιμάζουν την κατανόηση τους (από την οπτική πληροφόρηση) σε συνάρτηση με τις λέξεις και τα κείμενα που θα συναντούν. Ιδιαίτερα βοηθητικό στη μετάφραση όσον αφορά τα ξενόγλωσσα έργα, τον συνδυασμό και τη συσχέτιση που προκύπτει μεταξύ κατανόησης και διαβάσματος των υποτίτλων. Είναι ένας μηχανισμός που ενεργοποιείται αυτόματα μέσω της επανάληψης (θα έχετε παρατηρήσει, φαντάζομαι, πόσο θετικοί είναι στις γνώσεις που έχουν κατακτήσει λόγο επανάληψης). Το ίδιο σημαντικό είναι να ακούν ξένα τραγούδια, η ανάγκη θα ενεργοποιηθεί από μόνη της και θα «ψάχνουν» τη μετάφραση, θα εξασκούνται στη προφορά. Μπορεί να μην τα πολυκαταφέρνουν στα γραπτά αλλά θα γίνουν καλοί στη συζήτηση και τη κατανόηση.

- Είναι ειλικρινείς και φιλότιμοι, αυτό μπορεί να είναι ένα εργαλείο που θα σας βοηθήσει πολύ. Άσκοπη και συχνά επαναλαμβανόμενη χρήση του όμως θα επιφέρει ακριβώς τ’ αντίθετα αποτελέσματα, γι’ αυτό να είστε προσεκτικοί.

- Ο κορεσμός επέρχεται ασυνήθιστα γρήγορα, σχεδόν σε όλα όσα κάνουν. Χωρίζετε τις ασχολίες σε αυτοτελείς ενότητες με ποικιλία και φροντίζοντας να υπάρχει η δυνατότητα (όπου αυτό είναι εφικτό) ολοκλήρωσης, έστω και σαν αίσθηση.

- Κάντε όσα θα θέλατε να κάνουν, το παράδειγμα και η επανάληψη είναι φοβερό κίνητρο για να ακολουθήσουν. Δημιουργήστε τους την ανάγκη, όχι με το λόγο αλλά με όσα σας βλέπουν να κάνετε.

- Προσπαθήστε να μένετε ατάραχοι και σταθεροί χωρίς όμως να γίνεστε και απόμακροι. Αυτό δεν είναι κάτι εύκολο να πράξετε, όπως δεν είναι εύκολα αυτά που συνήθως ζητάτε από κείνους να κάνουν. Όταν πρέπει να επιμένετε για κάτι, μη τους λέτε ποτέ "είναι εύκολο". Για κείνους ΔΕΝ είναι. Απλά, σταθερά και με κατανόηση πείτε τους "πρέπει να γίνει".

- «Ηρέμησε, χαλάρωσε, πιο σιγά, ένα-ένα…» ακατανόητες λέξεις χωρίς νόημα… καλύτερα δείξτε τους να κάνουν κάτι πιο ήρεμο, χαλαρό, σιγανό και μοναδικό. Τραβήξτε τους την προσοχή με κάτι τέτοιο.

- Γράμματα, δεν μαθαίνουν μ’ ένα μολύβι και μια σελίδα χαρτί. Γράψτε τα γράμματα στον αέρα, σκαλίστε τα σε ξύλο, κόψτε τα σε χαρτόνι, ζωγραφίστε τα, γεμίστε τη μπανιέρα με αφρό ξυρίσματος, κάντε το με κέφι, κάντε το με γέλιο… αν η μάθηση δεν προκαλεί χαρά και ικανοποίηση …χμ!

- Λέξεις που πρέπει να αποτυπωθούν. Κάντε σενάρια, δημιουργείστε μαζί ιστορίες που να περιγράφουν και να εξηγούν αυτό που πρέπει να μάθουν. Δώστε ζωή και νόημα "σε μία ανούσια ακολουθία σχημάτων". Ξεκινήστε από την ίδια τη λέξη, πάρτε το ύψιλον π.χ. και κάντε το λίμνη, δοχείο, βάζο, ποτήρι, μια ανάποδη ομπρέλα... Ζωγραφίστε τη λέξη ώστε να παραπέμπει στην ιστορία ή το σενάριο που φτιάξατε.

- Ξένες γλώσσες, αρχαία, δύσκολες λέξεις, πράγματα που ξεχνιούνται… γράψτε τα σε χαρτάκια και γεμίστε το σπίτι: στο ψυγείο, το τραπέζι, δίπλα στο video, τον Η/Υ, στη κρεμάστρα, το καθρέπτη, τη ντουλάπα ακόμη και στο ταβάνι αν μπορείτε…

- Κινητά, μια αυτοδημιούργητη ανάγκη που θα τους κάνει να γράφουν. Μπορεί να τους δυσκολέψει, μπορεί να τα ψιλοπαρατήσουν 5-6 φορές, αλλά στο τέλος θα θελήσουν να γράψουν καλύτερα και να στείλουν κάνα «μήνυμα της προκοπής».

- Πίνακας πολλαπλασιασμού… άμα βρείτε τρόπο να τον μάθουν να μου τον πείτε μήπως τελικά καταφέρω να τον μάθω κι εγώ!!!

Προτάσεις προς τους γονείς

Ο ρόλος και η στάση των γονέων απέναντι στο παιδί με δυσλεξία είναι καθοριστικός για τη βελτίωση των δυσκολιών του. Οι ακόλουθες προτάσεις κρίνονται απαραίτητες για τη σωστή αντιμετώπιση της κατάστασης

-  Χρειάζεται να δείξετε αρκετή επιμονή και υπομονή, αφιερώνοντας ώρες στην μελέτη του παιδιού σας. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατό, τότε καλό θα είναι να αναθέσετε την μελέτη του σε άλλο πρόσωπο.

-  Ενθαρρύνετε το παιδί σας να λαμβάνει μέρος σε καλλιτεχνικές και αθλητικές δραστηριότητες. Με αυτό τον τρόπο θα νιώσει δημιουργικό και ικανό, αναπτύσσοντας συναισθήματα αυτοεκτίμησης.

-  Διατηρήστε τακτική επικοινωνία και συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς του παιδιού σας.

-  Δημιουργείστε ένα υποστηρικτικό οικογενειακό κλίμα μέσα στο οποίο το παιδί μπορεί να αισθανθεί την τρυφερότητα και την κατανόηση σας.

-  Παρέχετε απλές και σαφείς οδηγίες που να ενημερώνουν το παιδί για το τι ακριβώς περιμένετε από αυτό.

-  Η εκμάθηση αποδοτικών τρόπων με τους οποίους πρέπει να γίνεται η μελέτη του παιδιού σας και η οργάνωση της προετοιμασίας του για το σχολείο (πχ Πως χωρίζουμε παραγράφους, πως αποδίδουμε τα ουσιώδη σημεία του κειμένου κλπ) είναι πολύ βοηθητική για το ίδιο.- 

   Η ενημέρωση και η εκπαίδευση σας στο θέμα της Δυσλεξίας, προσφέρει μεγάλη συμβολή στην επιτυχία του παιδιού σας.

Η μάθηση της ορθογραφίας

    Εδώ μπαίνει ένα μεγάλο ζήτημα που πρέπει να το προσέξουμε πολύ!

   Η απόκτηση μιας ορθογραφικής δεξιότητας, σε βαθμό που να καθιστά ικανό ένα παιδί να ορθογραφεί με ακρίβεια και αυτοματισμο, είναι ένα σημαντικό μέρος της εκμάθησης της ανάγνωσης και γραφής. Στις αλφαβητικές γλώσσες, όπως τα αγγλικά και τα ελληνικά, τόσο η απόκτηση της αναγνωστικής όσο και της ορθογραφικής ικανότητας εξαρτάται καταρχήν από μια βασική κατανόηση της αντιστοιχίας μεταξύ των μεμονωμένων φωνημάτων της λέξης και των γραφημάτων που χρησιμοποιούνται για την αναπαράστασή τους. Η εκμάθηση της ορθογραφίας αποτελεί μια δυσκολότερη πρόκληση για το παιδί από ό,τι η εκμάθηση της ανάγνωσης, ιδιαίτερα στα ορθογραφικά συστήματα όπου η αντιστοιχία από τα φωνήματα στα γράμματα δεν είναι ιδιαίτερα προβλέψιμη. Το μεγαλύτερο εύρος στην επιλογή των μονάδων, που απαιτεί η ορθογραφία σε σύγκριση με την ανάγνωση, συμβάλλει ουσιαστικά στην έκφραση μεγαλύτερης δυσκολίας στην ορθογραφία από ό,τι στην ανάγνωση. Η πλειονότητα των ανθρώπων είναι σε θέση να διαβάσει περισσότερες λέξεις από όσες μπορεί να ορθογραφήσει με ακρίβεια. Αυτό ισχύει ακόμη και για τους μαθητές του δημοτικού Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις, το χάσμα μεταξύ της αναγνωστικής και ορθογραφικής ικανότητας εμφανίζεται τόσο έκδηλα, ώστε να γίνεται λόγος για «απροσδόκητα φτωχούς ορθογράφους». Τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και ειδικά πρόβλημα δυσλεξίας ορθογραφούν άσχημα, συχνά ανεξάρτητα από τη συχνότητα της λέξης στο γραπτό λόγο και μερικές φορές η ορθογραφία τους αποκαλύπτει φωνολογικά ελλείμματα, ενώ βέβαια κάνουν και μη φωνητικά λάθη ορθογραφίας.

Γνωστικές δεξιότητες και ορθογραφία

   Η ορθογραφώ είναι να σύνθετο έργο που η επιτέλεσή του εμπλέκει διάφορες γνωστικές δεξιότητες, όπως η οπτική μνήμη, η ακρίβεια των ορθογραφικών αναπαραστάσεων των λέξεων, οι φωνημικές δεξιότητες, η μορφοφωνημική γνώση και η λεξιλογική γνώση. Η εκμάθηση της ορθογραφίας επηρεάζεται από ποικίλες ικανότητες, όπως η φωνημική επίγνωση, η γνώση των αντιστοιχιών των φωνημάτων – γραφημάτων αλλά και από συσχετιζόμενες δεξιότητες, όπως η αναγνωστική ικανότητα

   Η φωνολογική επίγνωση και η γνώση των γραμμάτων της αλφαβήτου, από μόνες τους, δεν επαρκούν για την επιτέλεση του ορθογραφικού έργου. Για την επιτυχημένη εκτέλεση ενός ορθογραφικού έργου της ελληνικής, απαιτείται όχι μόνο η επίγνωση των φωνημάτων, των γραμμάτων και της δυνατής γραφημικής ποικιλίας, αλλά και η ορθή επιλογή των γραμμάτων που αναπαριστάνουν τα φωνήματα. Αυτή η υπολογιστική και επιλεκτική διαδικασία είναι μια πρόκληση για τα παιδιά που μαθαίνουν να ορθογραφούν εφόσον ένα φώνημα της ελληνικής έχει, συχνά, περισσότερες από μία πιθανές ορθογραφίες.

Οι δυσκολίες στην ορθογραφία της ελληνικής

    Σε μελέτη της Μάνιου Βακάλη (2002) με μαθητές και των έξι τάξεων του δημοτικού σχετικά με την ορθογραφική ακρίβεια των Ελληνόπουλων, διαπιστώθηκε ότι η μεγαλύτερη δυσκολία παρουσιάζεται στην ποικιλία που εμφανίζει το γράφημα<ι>. Δυσκολίες, επίσης, εμφανίζονται στους μαθητές των μικρότερων τάξεων στη διπλή παρουσία των <ε, αι> μέσα στην ίδια λέξη. Η γραφή των συνδυασμών <αυ, ευ>, του <σ> όταν προφέρεται ως [ζ] (π.χ. κόσμος) και των δύο όμοιων συμφώνων (π.χ. <κκ, λλ, μμ>) προκαλεί εξίσου σημαντικά προβλήματα στους μαθητές των μικρότερων τάξεων.

    Σε άλλη μελέτη της Μάνιου Βακάλη (2002), στο πλαίσιο των μελετών του ΕΠΕΑΕΚ με μαθητές και των έξι τάξεων του δημοτικού σχετικά με τις καταλήξεις των κλιτών μερών του λόγου, διαπιστώθηκε ότι ιδιαίτερες δυσκολίες παρουσίασε η γραφή των καταλήξεων –ω και –μαι των ρημάτων και –ινος, -   ωπος, - ωτος και –ωδης των επιθέτων (π.χ. καμαρωτός, χαρωπός, βαλτώδης), ακόμα και για τους μαθητές των E΄ και Στ΄ τάξεων. Επίσης, βρέθηκε ότι οι ορθογραφικές εξαιρέσεις στη γραφή των ρημάτων σε –ιζω και των θηλυκών ουσιαστικών σε –ια επηρεάζουν αρνητικά τις επιδόσεις των μαθητών.

    Επομένως, τόσο οι φωνολογικές δεξιότητες στα πρώτα στάδια της ορθογραφικής εξέλιξης, όσο και οι δεξιότητες εφαρμογής των ορθογραφικών κανόνων σε πιο προχωρημένα ορθογραφικά έργα φαίνονται να επηρεάζουν καθοριστικά την ορθογραφική επίδοση των παιδιών του ελληνικού δημοτικού σχολείου.

    Αυτές οι δυσκολίες στην ορθογραφία προβληματίζουν τους «φυσιολογικούς» μαθητές πόσο μάλλον τους δυσλεκτικούς μαθητές ή γενικά τους μαθητές με διάφορες μαθησιακές δυσκολίες. Παρ’ όλα αυτά με εκπαίδευση, υπομονή και επιμονή βελτιώνεται η Δυσλεξία.